Heb je als partners eenmaal de beslissing genomen om te gaan scheiden, dan is een volgende stap deze verdrietige boodschap aan de kinderen te vertellen. Dit wordt ook wel het ‘Paraplu-gesprek’ genoemd. Dat is vaak een van de moeilijkste gesprekken die je met je kinderen te voeren hebt; je eigen emoties schieten alle kanten op, de toekomst is in alle opzichten onzeker en de relatie met de andere ouder verloopt in deze periode ook niet altijd even soepel.
Wanneer ik aan ouders vraag of de kinderen al geïnformeerd zijn, dan hoor ik ze nog wel eens iets zeggen in de trant van: “ja hoor, we hebben alles eerlijk tegen ze gezegd”.
“Wat hebben jullie hen precies verteld?”, vraag ik dan.
“nou, dat hun vader iemand anders heeft gevonden waar hij meer van houdt en dat hij daarom wil scheiden, maar dat we wel allebei voor hen blijven zorgen. We vinden het belangrijk dat we eerlijk kunnen zijn tegen de kinderen”.
Of: “we hebben gezegd dat we niet meer verliefd zijn op elkaar”.
Je kinderen leren om ‘altijd de waarheid’ te vertellen is een goed streven. Zelf het goede voorbeeld geven hoort daar bij.
Maar: wat is de waarheid?
De echte reden voor een scheiding ligt niet in het ‘niet meer verliefd zijn’, of dat er een ander in het spel is.
Dit zijn mogelijke gevolgen van een partnerrelatie waarin de partners niet meer datgene bij elkaar vinden waar ze op gehoopt hadden!
Als partners kun je in een situatie komen dat de intieme (niet seksuele!) verbinding weg is gevallen, waardoor het gevoel voor elkaar gaat veranderen. Ieder trekt zich uiteindelijk meer en meer terug in zichzelf, waardoor het steeds moeilijker wordt om dat waar het echt om gaat met elkaar te delen. Het levert immers onbegrip, boosheid of verdriet op, bij jezelf of bij de ander.
Dat maakt dan bijvoorbeeld ook de weg vrij om gevoelig te raken voor een aardige, begripvolle ‘ander’, of een teruglopen van het liefdesgevoel.
De ‘waarheid’ is dat je als partners soms zo uit elkaar bent gegroeid dat een leven samen niet langer bijdraagt aan je geluk en daarmee het geluk van je gezin. Dat het beter kan zijn om apart van elkaar weer gelukkig te worden en samen als ouderpaar beschikbaar te blijven voor de kinderen.
Kinderen willen er vooral op kunnen rekenen dat beide ouders goed voor hen zorgen en dat ze niet hoeven na te denken over wat ze wel of niet kunnen zeggen: papa is gewoon papa, mama is gewoon mama!
De problemen tussen partners horen in de wereld van de volwassenen thuis, volwassenen die het al moeilijk genoeg hebben te kunnen bevatten wat er allemaal gebeurd is en te gebeuren staat.
Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen zijn wellicht de volgende tips bruikbaar:
Beter om te vermijden:
1. “We zijn niet meer verliefd op elkaar”.
De boodschap die je de kinderen eigenlijk meegeeft is: “als je niet meer verliefd bent, is dat het einde van je relatie”.
Kinderen leren dat echte (partner)liefde begint met verliefd worden. Als volwassenen weten we dat het verliefdheidsgevoel anders wordt naarmate je meer vertrouwd met elkaar bent. Dat is een nuancering in gevoelens die voor jonge kinderen veel te on(be)grijpbaar is.
2. “Papa/mama heeft een ander” of “mama houdt niet meer van papa”.
Hiermee leg je de ‘schuld’ van de scheiding bij de andere ouder, met daarbij de onuitgesproken toestemming om boos te zijn op de andere ouder. Kinderen zijn loyaal en voelen zich moreel verplicht om partij te kiezen voor die ouder, die (in hun ogen) het meeste steun nodig heeft. Dit is natuurlijk de omgekeerde wereld: kinderen horen niet hun ouders te steunen, ouders helpen hun kinderen door een moeilijke periode te komen!
3. “We vinden het niet fijn meer om bij elkaar te zijn”
De boodschap hier is vooral: wanneer je het niet leuk meer vindt, stop je ermee. “Dat kan mij ook gebeuren”, zou een kind kunnen denken. “als ze mij niet meer leuk vinden, moet ik ook scheiden”.
Wat wel kan:
1. “Soms lukt het grote mensen niet meer om het samen fijn te hebben in 1 huis. Dat maakt ons soms boos en verdrietig. Wel is het fijn om samen voor jullie te zorgen. Dat blijven we doen, maar dan in 2 huizen. We blijven dus altijd jullie papa en mama”.
2. Het verhaal van de waterschildpad en de landschildpad vertellen. (afhankelijk van de leeftijd!)
Er was eens een schildpadfamilie, mama, papa en hun 2 kinderschildpadjes. Ze woonden samen op een mooi plekje dichtbij het grote bos.
Papa was geboren in het water, maar omdat hij bij mama wilde blijven, die op het land was geboren, hadden ze besloten om samen in het bos te gaan wonen.
Na een poos kreeg papa erg veel heimwee naar het water en wilde daar graag weer wonen. Mama wilde echter liever in het bos blijven.
Uiteindelijk besloten ze dat papa terug zou gaan naar het water en dat de kinderschildpadjes afwisselend bij papa in het water zouden zijn, en bij mama op het land.
3. “Wij hebben besloten dat het beter is om apart van elkaar te gaan wonen. Er is dan minder ruzie en dan kunnen we beter voor jullie zorgen”.
Kortom:
1. Spreek in termen van ‘wij’. ‘Wij hebben besloten, wij vinden, wij denken…etc.
Dat geeft meteen de aard van de verschillende relaties aan: kinderen hebben ouders, volwassenen hebben partners! Ouders hebben geen verantwoording af te leggen aan hun kinderen, ongeacht hun leeftijd!
2. Verwar de gevolgen van een slechtlopende relatie niet met de onderliggende oorzaak. Niet de problemen leiden tot een scheiding, maar het onvermogen om deze problemen samen op te lossen!
3. Deel volwassen-problematiek niet met kinderen, ze kunnen er niets mee en het leidt slechts tot nog meer ellende! Dat betekent dus ook dat de ‘schuldvraag’ niet thuishoort in een gesprek met kinderen, jong of oud. Gun de kinderen een optimale relatie met beide ouders, ongeacht wat er zich tussen deze twee volwassenen heeft afgespeeld!
Yvonne Floor, MfN-Registermediator, trainer, coach